Naaktslakken: de ultieme gids

Naaktslakken zijn een nachtmerrie voor iedereen met een tuin. Hier vindt u alles wat u moet weten over naaktslakken. De naaktslakken gids gaat van hoe u de eieren van de snakken herkent tot hoe u de compost moet onderhouden en natuurlijk ook hoe u de slakken moet bestrijden.  

Inhoud:

1. Korte informatie over naaktslakken
2. Hoe verspreiden naaktslakken zich?
3. Zo weet u dat het een naaktslak is
4. Preventieve maatregelen in de tuin
5. Planten waar naaktslakken niet van houden
6. Slakkenjaren en het weer
7. Dan moet men de naaktslak bestrijden
8. Zo bestrijdt u naaktslakken
9. Zo doodt u naaktslakken
10. Meer informatie over naaktslakken

Korte informatie over naaktslakken

Spaanse wegslakken (ook naaktslakken genoemd) zijn niet zo leuk om in uw tuin te hebben. Ze zijn niet echt leuk om naar te kijken, om op te staan en ze eten en vernietigen planten, zoals salade en nog veel meer. Ze zijn gewoon een enorm probleem voor mensen die houden van tuinieren.

De oorsprong van de naam "naaktslak" is waarschijnlijk het feit dat ze kannibalistisch zijn, m.a.w. dat ze soms dode of gewonde slakken eten van hun eigen soort. Naaktslakken verspreiden zich heel snel in Nederland en richten heel wat schade aan. Men moet dus alles in het werk stellen om de verdere verspreiding te voorkomen.

Afbeelding: Spaanse wegslak, Arion vulgaris [© Håkan Svensson, Xauxa, CC-BY-SA-3.0]

Hoe verspreiden naaktslakken zich?

Naaktslakken verspreiden zich op eigen kracht of doordat hun eieren mee kunnen liften met, bijvoorbeeld, planten naar een nieuwe locatie. U moet daarom altijd heel alert zijn met nieuwe planten en deze onderzoeken, zodat er geen ongewenste eieren meekomen.

De eieren zijn gemakkelijk te herkennen aan hun melkwitte kleur en ze liggen dicht bij elkaar. De eieren van de naaktslak heeft een diameter van ca. 3,5 mm en zitten in groepjes van 10-30 bij elkaar. Bovendien zijn de eieren zacht en kunnen ze bijna transparant zijn als ze pas zijn gelegd.

Afbeelding: Slakkeneieren [© Watchduck, Tilman Piesk]

Zo weet u dat het een naaktslak is

De naaktslak wordt 7-15 cm lang, heeft een ademhalingsopening aan de voorkant van de mantel (zoals de kieuwen van een vis) en heeft meestal een donkerbruine kleur. Helaas is het heel gemakkelijk naaktslakken te verwarren met de gewone Zweedse veldslak. Er zijn een aantal duidelijke kenmerken die u samen een antwoord bieden:

1. Kleur: De naaktslak heeft doorgaans een donkere bruinrode kleur met een lichtere rode rok onderaan. Helaas kan de kleur variëren en zijn er zowel zwarte als rode veldslakken die u gemakkelijk kunt verwarren.

2. Aantal: Als er meerdere individuele slakken aanwezig zijn op dezelfde plaats is dat een duidelijke aanwijzing dat naaktslakken zijn. Als u er echter weinig aantreft, kan dit er ook op wijzen dat de slakken zich nog niet hebben kunnen vestigen. Als de naaktslak zich nog maar net op een plek gevestigd heeft, hebt u het meeste kans om er komaf mee te maken, dus blijf zeker niet afwachten.

3. Slijm: Naaktslakken scheiden veel meer slijm af dan andere veldslakken en hun slijm is kleveriger en moeilijker te verwijderen dan dat van andere slakken omdat het slijm water absorbeert.

4. Grootte: Naaktslakken zijn over het algemeen groter dan andere slakken - als de slak langer is dan 7 cm heeft u te maken met een naaktslak

5. Ademhalingsopeningen: Als de ademhalingsopeningen zich ver vooraan op de mantel bevinden (in plaats van ver naar achteren bij de staart) is het naar alle waarschijnlijkheid een naaktslak.

U kunt ook het schadeprofiel van planten onderzoeken om aanwijzingen te vinden of het een naaktslak (of een veldslak) is. Deze "schadelijke" slakken laten de volgende aanwijzingen na:

• Onregelmatige gaten met gladde randen op de bladeren.
• Slijmsporen op de planten of in het algemeen in de tuin.
• Vaker schade aan planten met sappige bladeren.

Preventieve maatregelen in de tuin

Er zijn veel zaken die u kunt doen in in uw tuin die weinig geld kosten, maar een groot verschil maken:

Inspecteer nieuwe planten

• Ververs de grond en was planten die u krijgt of koopt als er een risico bestaat dat ze slakkeneieren bevatten.
• Spoel het wortelsysteem van nieuwe planten zo mogelijk volledig af om eventuele eieren weg te spoelen.

Orde creëren in uw tuin

• Verwijder bladeren, fruit en andere zaken die naaktslakken kunnen beschermen of voedsel dat ze kunnen eten.
• Vermijd het kweken van bodembedekkende gewassen want deze kunnen een beschermde omgeving creëren.
• Vermijd graafwerkzaamheden in de herfst want deze gaten kunnen ook als broedplaats dienen voor slakken.

Professioneel composteren

• Composteer in een afgesloten composthoop om te voorkomen dat slakker er kunnen binnendringen en bescherming en voedsel vinden.
• U kunt een warme compost gebruiken, omdat slakken niet bestand zijn tegen de warmte.

Sproei minder water

• Besproei uw grasperken en planten met minder water. Slakken zijn weekdieren die moeilijk kunnen overleven in droge omstandigheden.
• Als u water sproeit, doet u dit best overdacht en niet 's avonds, want slakken zijn 's nachts actief zijn houden van vocht.

Creëer natuurlijke barrières

• Barrières in uw tuin zoals grindlagen belemmeren de bewegingsvrijheid van slakken in uw tuin.
• Vrije, open grond rond planten kan ook bescherming bieden. Kalk en zaagsel kunnen ook dienen als een barrière, maar wees voorzichtig want dit kan de planten beschadigen.
• Vergeet niet dat sommige barrières (bv. as of steenmeel) wegspoelen in de regen continu moeten worden vervangen. Let ook goed op de vegetatie, want as, kalk, steenmeel, etc. kunnen een negatieve werking hebben op gras en planten.
• U kunt ook kant-en-klare barrières voor slakken kopen.

Planten waar naaktslakken niet van houden

Coniferen en planten met lederachtige of harde bladeren hebben een direct afwerende werking op naaktslakken en zijn een vorm van biologische bescherming die u zeker moet benutten.

Bepaalde planten lijken het te redden zonder tussenkomst:

Het volgende is aantrekkelijke voeding voor naaktslakken die u moet vermijden:

• planten met sappige bladeren, stengels en bloemen en bepaalde aromatische planten
• salade, aardappelen, dahlia's en weegbree staan hoog op het menu
• klein pootgoed, maar ook fruit en wortels

Slakken en het weer

Er is één belangrijke factor die een goede aanwijzing biedt van de wijze waarop slakken zullen ontwikkelen; de hoeveelheid regen in de maand mei: een droge maand mei betekent dat er weinig slakken zullen zijn, terwijl regen resulteert in veel meer slakken.

Veel mensen denken of hopen dat een zware winter met extreme koude een invloed zal hebben op het aantal slakken. Helaas is dat vaak niet het geval omdat slakken overwinteren in hun holen, goed beschermd onder de grond en sneeuw, waar de kou hen niet kan bereiken. Wat wel een invloed kan hebben op de slakken is wanneer de sneeuw niet op tijd valt en de vorst tot in de holen van de slakken dringt - in dat geval bevriezen veel jonge slakken.

De slakken komen pas uit de grond wanneer de grondtemperatuur 4 graden bereikt. Als het eerst warm wordt en de slakken uit hun hol komen en dan snel opnieuw sterk afkoelt, kunnen jonge slakken daar lokaal onder lijden.

Dan moet men de naaktslak bestrijden

In het begin van de lente, wanneer de temperatuur meer dan 4°C bedraagt, komen de naaktslakken uit hun holen, doorgaans op hetzelfde moment als de bosanemoon begint te bloeien. Jonge naaktslakken komen van juli tot oktober uit hun eieren.

Om de naaktslak te bestrijden (of, in elk geval, hun aantal aanzienlijk te verminderen), moet u actief zijn in de lente, de winter en ook in de herfst.

1. naaktslakken bestrijden in de lente - wanneer hun aantal beperkt is en de jonge slakken nog geen eitjes hebben gelegd.

2. In de zomer moet u de slakken voortdurend bestrijden, zeker als het een vochtige zomer is.

3. In de herfst is het raadzaam een laatste inspanning te leveren in het kader van de bestrijding net voor de slakken aan hun winterslaap beginnen (in oktober) - Het doel is het aantal slakken te verminderen dat de winter overleeft en het volgende jaar eitjes legt.

Zo bestrijdt u naaktslakken

Zodra naaktslakken goed gevestigd zijn op een locatie is het bijzonder moeilijk te te verwijderen. Een redelijke doelstelling is hun aantal zodanig laag te houden dat u niet wordt gestoord en uw tuin niet wordt aangetast. Wij raden de volgende bestrijdingsmethode aan:

1. Slakken bestrijdingsmiddel/Gif voor naaktslakken: Stoffen zoals ijzerfosfaat, die voor naaktslakken dodelijk zijn, maar geen invloed hebben op andere dieren. Ze zijn ook verkrijgbaar in slakken bestrijdingsmiddel/ ijzerfosfaat in korrelvorm, die bestand zijn tegen vocht en beter bestand zijn tegen regen.

2. Nematoden Een nieuwe mogelijkheid naaktslakken doeltreffend te bestrijden op een volledig biologische manier.Microscopisch kleine aaltjes die de slakken besmetten en verdelgen, ongevaarlijk voor andere organismen en 100% biologisch. Nemaslug is de naam van het product dat nematoden bevat tegen slakken. Lees hier meer over hoe nematoden werken tegen naaktslakken. U mag zeker ook ons nieuw artikel niet missen nematoden vragen, waar we de meest gestelde vragen beantwoorden.

3. Barrières: Een barrière zoals bijv. kopertape rondom uw geliefde planten of kortingen biedt een doeltreffende bescherming. Er zijn ook professionele barrières ter om grotere teelten te beschermen, zoals minerale korrels. U kunt ook kalk, as of zaagsel gebruiken, maar wees voorzichtig en zorg ervoor dat de planten niet worden beschadigd.

4. Overig: Sommige gerelateerde producten kunnen het nog gemakkelijker maken, zoals slakkenvallen, bakken waarin het slakken bestrijdingsmiddel wordt afgeschermd om andere dieren te beschermen, net als slakkentangen of elektrische slakkenverdelgers zodat de slakken gemakkelijker kunnen worden gevangen en gedood. U kunt ook zelfs eenvoudige vallen maken, bijvoorbeeld door een grote plaat, een automat of een oude deurmat op de grond te leggen. De slakken zullen zich daar samenkomen en dan is het gemakkelijker om ze te verwijderen. 

In onze winkel kunt u producten kopen tegen slakken. 

 Tip: opgelet wanneer u slakken bestrijdt in vochtige omstandigheden; dan is de kans namelijk groot dat er meer slakken zullen zijn. Begin uw bestrijding vroeg in het seizoen. Dan kunt u mogelijk verhinderen dat de slakken hun eitjes leggen met als gevolg dat het probleem aanzienlijk vermindert.

Een aantal bijkomende maatregelen die ervoor kunnen zorgen dat uw inspanningen meer effect hebben:

1. Gemeentes kunnen mogelijk de strijd aangaan met naaktslakken op openbare terreinen als deze grenzen aan uw eigendom en u dit aanvraagt.
2. Plant goudbloemen als indicator - als de slakken deze hebben opgegeten, is het moment aangebroken om ze te bestrijden.
3. Probeer de buren erbij te betrekken en werk samen met hen om het slakkenprobleem gezamenlijk op te lossen.
4. Wees consequent in het regelmatig vangen/verzamelen van slakken vroeg in de morgen of 's avonds laat. Uw inspanningen zullen extra doeltreffend zijn na regen wanneer slakken doorgaans actiever zijn. Het duurt even maar als u de slakken elke dag consequent blijft verzamelen, zult u na een aantal weken een merkbaar verschil vaststellen.

Zo doodt u de naaktslakken

Idealiter wilt u de slakken doden zonder al te veel ongemak voor uzelf of de slakken; hier volgt een aantal methoden:

1. De meest eenvoudige en humane manier om slakken te doden, is het hoofd van het lichaam te scheiden, bijvoorbeeld met een spade of een schaar, op ongeveer 1 cm van de "neus".   
2. Slakken verdelgen met zout, ze te koken of te bevriezen wordt niet aanbevolen omdat dit resulteert in een nodeloos lange en pijnlijke dood.
3. Gooi dode slakken altijd in de vuilnisbak. Als u ze gewoon laat liggen, trekt dit meer slakken aan.
4. Gooi nooit levende slakken in de vuilnisbak of de compost, want dan verspreiden ze zich nog meer in woning of uw tuin.

Meer informatie over naaktslakken

De Spaanse wegslak werd voor het eerst ontdekt in Nederland in 1988. De slak is een ingevoerde, invasieve soort die zich op eigen krachten verspreid. Nu is vastgesteld dat ze voortkomt uit het zuidwesten van Frankrijk, niet uit Spanje en Portugal, zoals men het eerst dacht. De wetenschappelijke naam is nu Arion vulgaris (voorheen Arion lusitanicus).

De Spaanse wegslak is éénjarig, m.a.w. de levenscyclus duurt een jaar. Het is een hermafrodiete slak die 20-50 witte eieren legt per keer, met een diameter van 3-4 mm, bij voorkeur in holen in de aarde of in andere afgeschermde plaatsen. Elke slak kan 400 eieren leggen voor ze sterft in oktober. De eieren ontwikkelen zich in ongeveer 4 weken vanaf het leggen van het ei tot de slak uit het ei kruipt. Daarna duurt het ca. 4 weken de slak geslachtsrijp is. Pasgeboren slakken zijn amper een centimeter lang. De paring vindt daarna de hele zomer en herfst plaats van juni tot oktober en ze leggen eieren tijdens deze hele periode. De eieren komen uit in de periode juli - oktober. Daarna zijn er slechts kleine dieren in verschillende grootten, waarbij de kleine slakken overwinteren in de grond, onder stenen, in de compost, etc.. De volgende lente wanneer de temperatuur boven de 4 graden uitstijgt, zullen ze opnieuw verschijnen.

Zowel de eieren als de slakken zijn kwetsbaar voor uitdroging en daarom is het sterftecijfer hoger als het droog blijft tijdens de zomer. Zo leidt ook ene winter met sneeuw en koude temperaturen met veel vorst ook tot een hoger sterftecijfer omdat de jonge slakken overwinteren in holen op een diepte van 10 tot 20 cm onder de grond.

De Spaanse wegslak eet nagenoeg alles, zowel levende als dode planten, maar ook dierlijke voeding. Zij houden van materiaal dat wordt afgebroken en zij zijn dus gek op de composthoop.